Giáo dục giới tính là gì? Tầm quan trọng và cách giáo dục giới tính cho trẻ

Giáo dục giới tính là các kiến thức rất cần thiết đối với sự phát triển của trẻ.  Nhưng vẫn còn nhiều phụ huynh còn e ngại và chưa biết giáo dục con từ đâu. Cùng Kotex tìm hiểu Giáo dục giới tính là gì cũng như phương pháp giáo dục giới tính phù hợp cho trẻ.

>> Tham khảo thêm: 

Valentine là ngày lễ gì? Ngày valentine 2023 là thứ mấy?

5 lần đầu xấu hổ của tuổi dậy thì mà bạn gái nào cũng trải qua

Tại sao đến tuổi dậy thì mà ngực con gái không phát triển?

Giáo dục giới tính là gì?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), giới dục giới tính là quá trình giảng dạy và học tập nhằm mục tiêu trang bị cho trẻ em và các thanh thiếu niên những kiến thức, kỹ năng, thái độ cần thiết của bản thân. Trong quá trình dạy và học, trẻ em được tìm hiểu những chủ đề liên quan đến tình dục, giới tính, cơ thể, tình yêu và tâm lý. Từ đó, trẻ em nhận thức được các mối quan hệ xã hội và quan hệ tình dục trên phương diện tôn trọng lẫn nhau. Hơn hết là trẻ sẽ hiểu được những việc làm, lựa chọn của mình ảnh hưởng đến bản thân và người khác như thế nào. 

Có rất nhiều cách giáo dục giới tính cho trẻ như:

• Các buổi sinh hoạt chuyên đề tại trường, lớp

• Các chiến dịch dự án về giới tính của các tổ chức

• Các nội dung chia sẻ uy tín trên các trang thông tin chính thống

• Cha mẹ, anh chị trực tiếp chia sẻ, hướng dẫn cho trẻ

Giáo dục giới tính trang bị cho trẻ những kiến thức về cơ thể, giới tính, tình dục (Nguồn: Sưu tầm)

Tầm quan trọng của việc giáo dục giới tính cho trẻ vị thành niên

Theo báo cáo năm 2022, tỉ lệ nạo phá thai ở trẻ vị thành niên (14 - 17 tuổi) chiếm tới 70%.  Phần lớn là do các em chưa hiểu hết về giáo dục giới tính và tình dục, nhất là giai đoạn dậy thì. Nếu vô tình xem những nội dung “đen” mà không có trang bị về kiến thức giới tính, tình dục, các em sẽ càng tò mò và muốn khám phá nhiều hơn. Dần dần xảy ra những việc làm ảnh hưởng đến sức khỏe và tương lai của bản thân.

Vì vậy, việc giáo dục giới tính cho trẻ và vai trò của cha mẹ ở giai đoạn này là rất quan trọng. Bởi vì:

• Tránh xa được những tệ nạn xã hội: Việc bố mẹ hướng dẫn, chỉ ra cho con biết những nội dung về giáo dục giới tính là gì sẽ giúp bé nhận thức những điều tốt và xấu đối với mình. Dần dần các con sẽ biết cách bảo vệ bản thân, tránh bị đối tượng xấu xâm hại, dụ dỗ.

• Giảm tỷ lệ nạo phá thai và mang thai ở tuổi vị thành niên: Bổ sung kiến thức giáo dục giới tính cho con liên quan về tình cảm yêu đương, sinh sản, mang thai, các biện pháp tránh thai. Hạn chế tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn dẫn đến nạo phá thai. Ngăn ngừa viêm nhiễm phụ khoa, các bệnh lây qua đường tình dục như HIV, giang mai, lậu,... 

• Hiểu được giá trị của bản thân và lối sống lành mạnh: Các kiến thức về giáo dục giới tính giúp trẻ hiểu hơn về sự phát triển cơ thể của bản thân. Nhận biết được những việc làm, những mối quan hệ có hại đến sức khỏe, tương lai của mình.

Cách dạy con hiểu giáo dục giới tính là gì hiệu quả

Giáo dục giới tính vốn là nội dung rất phổ biến ở các nước khác trên thế giới. Tuy nhiên tại Việt Nam, vấn đề này vẫn còn khá xa lạ và chỉ mới được quan tâm trong thời gian gần đây. Thậm chí nhiều người lớn còn thấy ngại ngùng, không biết bắt đầu từ đâu khi hướng dẫn và chia sẻ với trẻ em về giáo dục giới tính.

Dưới đây là những phương pháp dạy con về giáo dục giới tính một cách hiệu quả, không ngại ngùng mà các phụ huynh có thể áp dụng: 

Hãy giải thích giáo dục giới tính là gì từ sớm nhưng đừng vội vã

Bắt đầu giải thích, trò chuyện cùng con về giáo dục giới tính là gì từ sớm là điều rất cần thiết. Đây là giai đoạn não bộ của bé dễ dàng tiếp thu và ghi nhớ lâu hơn những thông tin mà bố mẹ hướng dẫn. Những lúc này bé vẫn đang bắt đầu nhận thức và khám phá mọi thứ xung quanh nên bố mẹ hãy từ từ hướng dẫn con những điều cơ bản nhất. 

Thông qua các hoạt động hằng ngày của trẻ như tắm rửa, thay quần áo, bố mẹ có thể chủ động, ghi nhớ cho con những vùng nhạy cảm của bản thân. Để các con dần hiểu ra không ai được phép chạm và nhìn vào những bộ phận này.

Bố mẹ nên giúp con hiểu và làm quen với giáo dục giới tính từ sớm (Nguồn: Sưu tầm)

Nói chuyện về giới tính với trẻ một cách đơn giản, dễ hiểu

Nếu giáo dục giới tính cho con với những thông tin quá trừu tượng sẽ khiến con khó hiểu, không tiếp thu và cảm thấy chán nản. Vì thế bố mẹ có thể thông qua sách báo, hình ảnh, chương trình về giáo dục giới tính để trò chuyện cùng con được dễ dàng, thoải mái hơn. Tùy thuộc vào độ tuổi mà bố mẹ lựa chọn nội dung phù hợp cho con tìm hiểu và giải thích nếu các con có thắc mắc. Chia sẻ với các con càng nhiều giúp con dễ dàng tâm sự hơn nếu gặp vấn đề cần giúp đỡ.

Bố mẹ nên chủ động cùng con tìm hiểu về giáo dục giới tính tại nhà thay vì chỉ phó mặc cho nhà trường. Bởi nếu không được hướng dẫn kỹ lưỡng, các con dễ tò mò và tự tìm hiểu làm theo những thông tin không chính xác.

Bố mẹ giải thích những thắc mắc của con về giới tính (Nguồn: Sưu tầm)

Bố mẹ giải thích những thắc mắc của con về giới tính (Nguồn: Sưu tầm)

Thay vì đề cập thẳng đến tình dục, hãy nói với con về sự tin tưởng

Mục đích của việc giáo dục giới tính là giúp con hiểu đúng đắn về tình dục, trang bị những kiến thức cần thiết để bảo vệ bản thân, tránh nguy cơ bị xâm hại, lạm dụng. Phụ huynh có thể giải thích cho con biết sự tin tưởng là yếu tố quan trọng để xây dựng một mối quan hệ hạnh phúc chứ không phải tình dục. 

Khi con trưởng thành, xây dựng được lòng tin với người kia và sẵn sàng chịu trách nhiệm về hành vi của mình thì mới suy nghĩ về tình dục. Đặc biệt, mối quan hệ tình cảm đó dựa trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau, hài lòng, không gây hại tinh thần và thân thể của cả hai. 

>> Tham khảo thêm: Hôn Môi Có Lây Bệnh Gì Không  Và Những Điều Bạn Cần Biết

Chia sẻ cho trẻ hiểu về sự tin tưởng trong mối quan hệ chứ không phải từ tình dục (Nguồn: Sưu tầm)

Cách giáo dục giới tính cho trẻ theo độ tuổi

Như đã đề cập, việc giáo dục giới tính cho con nên bắt đầu từ sớm và duy trì cho đến khi con trường thành. Ở mỗi độ tuổi, trẻ sẽ tiếp nhận và phù hợp với từng thông tin khác nhau. Chính vì thế, bố mẹ nên chia thông tin cho con theo từng giai đoạn phát triển của con. Điều này sẽ giúp bé không bị “ngộp”, tiếp thu được dễ dàng hơn những thông tin về giới tính. 

Dưới đây là cách giáo dục giới tính cho con theo 4 độ tuổi mà bố mẹ có thể tham khảo:

Trẻ mầm non từ 2 – 4 tuổi

Độ tuổi thích hợp mà bố mẹ có thể bắt đầu hướng dẫn kiến thức về giáo dục giới tính cho con là từ 2 - 4 tuổi. Ở độ tuổi này là thời điểm thích hợp để bố mẹ có thể dạy con biết về các bộ phận trên cơ thể, đặc biệt là bộ phận sinh dục. Chỉ cho con biết những vùng riêng tư của mình như môi, ngực, mông, vùng tam giác và không ai được phép nhìn hoặc chạm vào khi con không cho phép. Bố mẹ kết hợp thêm hình ảnh sinh động để giúp con biết về các chức năng từng bộ phận trên cơ thể. 

Bên cạnh đó, bố mẹ có thể kể trẻ nghe về hành trình con chào đời, cho con xem hình ảnh khi con vừa mới sinh đến hiện tại. Điều này khiến con thích thú với những nội dung liên quan đến sinh sản, giới tính. Hạn chế việc trêu đùa rằng con được nhặt ở ngoài đường, bãi rác sẽ khiến con buồn và ảnh hưởng đến việc giáo dục giới tính cho con sau này.

Hướng dẫn con nhận biết chính xác các bộ phận nhạy cảm trên cơ thể (Nguồn: Sưu tầm)

Trẻ ở độ tuổi đi học từ 5 – 8 tuổi

Ở độ tuổi này, bố mẹ tiếp tục dạy trẻ về những điều riêng tư từ cơ thể đến đồ dùng cá nhân của bé và người khác. Các con cần phải biết những ai được chạm vào mình và ai không được phép chạm, chỉ được chạm ở những nơi được phép. Ngoài ra, trẻ cũng cần học cách xin phép khi muốn chạm vào cơ thể hoặc đồ dùng của người khác như ôm, nắm tay. Để các con hiểu ra mình cũng cần tôn trọng sự riêng tư, nhạy cảm của mọi người.

Giai đoạn này rất thích hợp để phụ huynh giúp con hiểu và phân biệt rõ hơn về các vấn về giới tính như: dị tính, song tính, lưỡng tính, song tính. Bố mẹ cần tập cho bé tự đi vệ sinh, đi tắm một mình và cách vệ sinh cơ thể đúng cách. Ngoài ra, ở độ 7 - 8 tuổi có thể dạy cho bé những thông tin cơ bản về tuổi dậy thì ở cả nam và nữ vì có nhiều trẻ dậy thì sớm.   

Dạy cho trẻ về Quy tắc 4 vòng tròn tiếp xúc để bảo vệ bản thân (Nguồn: Sưu tầm)

Trẻ từ 9 – 12 tuổi

Ở độ tuổi này, cơ thể bé sắp hoặc bắt đầu bước vào giai đoạn dậy thì nên bố mẹ có thể chia sẻ cho con về những thay đổi của cơ thể, cảm xúc, nội tiết ở tuổi dậy thì. Với các bé gái, mẹ nên trang bị cho con kiến thức về chu kỳ kinh nguyệt để con không hoang mang trong lần đầu hành kinh. Hướng dẫn con sử dụng băng vệ sinh, thay băng đúng cách để hạn chế tràn băng và cách vệ sinh vùng kín tuổi dậy thì. 

Ngoài ra, trẻ cũng sẽ tò mò những vấn đề liên quan đến tình dục. Bên cạnh củng cố lại kiến thức của những giai đoạn trước đó, bố mẹ nên hướng dẫn con về tình dục an toàn, các bệnh lây qua đường tình dục và các biện pháp tránh thai. Phụ huynh cần hướng dẫn trẻ phân biệt những thông tin, nội dung (như hình ảnh, video) về tình cảm, giới tính, tình dục trên Internet là đúng hay sai, lành mạnh hay không. 

>> Tham khảo thêm: Tất tần tật những kiến thức về màng trinh

Trẻ từ 13 – 18 tuổi

Đây là giai đoạn các em bước tuổi thiếu niên, thanh niên nên đôi khi sẽ rất kín đáo, không muốn chia sẻ với bố mẹ. Vì thế nếu bố mẹ đã có quá trình giáo dục giới tính cho con từ trước thì trẻ sẽ dễ dàng, cởi mở hơn khi chia sẻ về những vấn đề riêng tư.

Các chuyên gia cho rằng, bố mẹ nên có những buổi trò chuyện thẳng thắn với con ở độ tuổi này để thấu hiểu được tâm tư tình cảm của con. Bố mẹ nên quan tâm đến các mối quan hệ vì đây là thời điểm các con bắt đầu có tình cảm yêu đương. Thay vì ra sức cấm cản con thì hãy lắng nghe con tâm sự, chia sẻ cho con hiểu có cần thiết có các mối quan hệ tình cảm vào lúc này hay không. 

Phụ huynh tiếp tục trò chuyện cùng con về vấn đề sinh sản, quan hệ, tránh thai, mang thai ngoài ý muốn, cách quản lý cảm xúc. Đồng thời có thể giúp con đưa ra lời khuyên khi con gặp vấn đề trong giới tính, trong tình yêu và cách từ chối hoặc kết thúc một mối quan hệ.

>> Tham khảo thêm: Crush Là Gì? Dấu Hiệu Cho Thấy Crush Thích Bạn? Cách Gây Ấn Tượng Với Crush

Phụ huynh cần đặc biệt quan tâm đến tâm sinh lý của con ở giai đoạn này (Nguồn: Sưu tầm)

Những thông tin trên nhằm giải đáp những thắc mắc về giáo dục giới tính là gì và tầm quan trọng của việc giáo dục giới tính cho trẻ em. Hy vọng qua những chia sẻ của Kotex giúp bố mẹ có thêm các phương pháp hướng dẫn, chia sẻ và trò chuyện cùng con được hiệu quả, tinh tế hơn. Đừng quên ghé thăm website của Kotex để cập nhật những bài viết hay về tình yêu giới tính, cơ thể bạn gái và các sản phẩm băng vệ sinh của Kotex.

>> Tham khảo thêm các bài viết:

Yêu Đơn Phương Là Gì? Làm sao Để Thoát Khỏi Tình Yêu Đơn Phương?

Lụy Tình Là Gì? Làm Sao Để Không Còn Lụy Tình?

Si tình là gì? 8 biểu hiện của người si tình

Ghost là gì? Bị ghost nghĩa là gì trong tình yêu? Bị ghosting phải làm sao?